donderdag 12 november 2009

Hoe betrouwbaar is wikipedia?

Wikipedia is een fantastische uitvinding: iedereen kan meewerken aan deze gigantische, oneindige encyclopedie, waar onware feiten snel gecorrigeerd worden, en steeds nieuwe lemma's worden toegevoegd.

In feite is wikipedia één groot sociaal experiment: vrijwilligers uit vele landen blijken bereid om hun kennis met vreemden te delen, de fouten in hun lemma's door anderen te laten corrigeren en gezamenlijk te werken aan een encyclopedie die in principe oneindig is.

Maar hoe betrouwbaar is wikipedia? Ik wantrouw teksten waarin schrijvers zich baseren op wikipedia, in het bijzonder de Nederlandstalige wikipedia die vaak stukken slechter is dan de Engelstalige.
En als docent sta ik exclusief citeren uit Wikipedia niet toe: ik wil dat studenten minimaal één andere bron gebruiken die minder twijfels oproept dan wikipedia soms doet.

Maar is dit wantrouwen terecht? Dit artikel stemt tot nadenken: het gaat in op problemen rondom die gemeenschap van elkaar corrigerende Wikipedianen. Leidt die formule nu tot een goede verzameling van feiten? En: zijn alle vormen van kennis wel een wikipediaans lemma onder te brengen? Interessant zijn ook de volgende cijfers:
  • 80 procent van de wikipedianen is man;
  • meer dan 65 procent is single;
  • meer dan 85 procent is kinderloos;
  • ongeveer 70 procent is jonger dan 30.
Het ideaal van echte, ware kennis is nog steeds dat het onafhankelijk is van de mensen die het opschrijven, of ze nu single zijn of niet. (of kinderloos, of man, etcetera). Wikipedianen koesteren dit ideaal maar werken in een weerbarstige praktijk. Neem het feit dat trivia veel gemakkelijker in een wikipedia-lemma te dwingen zijn dan ingewikkelder onderwerpen, waar veel minder mensen iets zinvols over kunnen en willen schrijven en waar de mogelijkheden tot correctie of verificatie van feiten veel minder groot zijn. Dat zorgt toch ook voor een trivialisering van ons kennisdomein.

Ik kan er uit eigen ervaring over meepraten. Laatst schreef ik een artikel over Edith Stein, een joodse filosofe die later katholiek werd, vergast werd in Auschwitz en veel later ook nog zalig en vervolgens heilig werd verklaard door de Paus.
In Wikipedia is haast niets over haar opmerkelijke filosofische werk te vinden en juist veel over haar katholieke geschriften. De genoemde links zijn bijna allemaal links naar katholieke sites. De filosofische sites ontbreken in hun geheel. Oppervlakkige google-sessie leverden hetzelfde resultaat op: ik wist inmiddels alles van Stein en haar visie op lijden en op katholieke vrouwen! Pas door diep in het net te duiken, kwamen de filosofische geschriften boven water.
Uiteindelijk heb ik het artikel alleen kunnen schrijven door me los te rukken van het net, en weer heel ouderwets boeken te gaan lezen. Héél bevredigend maar ook verontrustend. Ook als kritisch gebruiker van het net vergat ik toch heel gemakkelijk hoe eenzijdig het wereldbeeld van het internet soms is.