woensdag 10 februari 2010
"Ik geef je vulling maar verwar dat niet met troost''
In de wereld van Mac is een receptionist geen receptionist: nee, zij is een chief executive officer of first impressions. Mac zelf, een dertigjarige vrouw met ambities, heeft een ander beroep: zij geeft trainingen in verwachtingsmanagement.
'All you need is LOVE', houdt zij haar gehoor voor: Leiding, Overzicht, Voorspelbaarheid en Efficiency. We zijn dan al halverwege de bijna twee uur durende theatermonoloog, gespeeld door actrice Hanneke Scholtens, met een verpletterende tekst van de jonge toneelschrijver Jibbe Willems.
Rode draad in de voorstelling: het verlangen van Mac om Amerikaan te worden, een verlangen dat haar regelrecht naar de poorten van de hel drijft. Misschien was ze trouwens al in de hel earriveerd: de monoloog begint als ze, gekleed als een MacDonalds clown, vertelt over haar laatste nacht bij De Lege Plek, zo noemt ze haar geliefde. ''De Lege Plek. Ik word iedere nacht naast hem wakker, dus hij zal wel de liefde van mijn leven zijn." Hij vindt dat ze stinkt en omwikkelt haar kruis met plastic folie.
De Lege Plek is niet de enige die haar vernedert. Alle figuren die zij in haar steeds wilder wordende zoektocht tegenkomt (en die doen denken aan de figuren in de Wizard of Oz), zullen haar te grazen nemen.
Daar vráágt een vrouw als Mac natuurlijk om: ''Ik wil dat het leven me vol in het gezicht slaat.'' Elke keer als ze zich ontvankelijk toont, volgt er een grove, seksuele afstraffing die ze lijdzaam ondergaat. "Hij pist over me heen en ik ontvang het alsof het alles van me af kan wassen."
Vroeger kon je je goed oriënteren in een landschap door te zoeken naar de kerktorens. Tegenwoordig zijn de geelgouden bogen van MacDonalds herkenbaarder bakens. En die MacDonalds vervullen eigenlijk dezelfde valse rol als religie, zo is een van de boodschappen in dit theaterstuk: ze beloven veel en houden een bepaald verlangen in stand. Ze voeden de levenslust, zou ik zeggen, op een perverse manier.
Aan het eind spreekt de MacDonalds clown over zíjn publiek, in zinnen als:
''Ik geef je vulling maar verwar dat niet met troost.'' En: ''Ik geef je mijn bloed, maar zij doen er ijsklontjes bij - en een rietje.''
In het nagesprek met het publiek vertelde actrice Hanneke Scholtens dat het stuk voor haar zich afspeelt tussen de twee monumentale gebeurtenissen: de val van de Berlijnse muur die het triomf van het kapitalisme inluidde en de aanslag op de Twin Towers die de kwetsbaarheid van datzelfde kapitalisme laten zien. In die tijd tussen die twee gebeurtenissen is een hele groep mensen groot geworden die werkelijk gelooft dat geluk maakbaar is, te koop zoals een Happy Meal. Iedereen weet hoe smerig dat fastfood is, maar je er helemaal aan onttrekken, dat lijkt een onmogelijkheid.